จังหวัดนครราชสีมา

ชื่อ ปาจิต-อรพิม

เนื้อเรื่อง
................ปาจิต-อรพิม เป็นเรื่องที่เล่าขานกันมานาน เป็นตำนานคู่เมืองพิมาย สมัยกว่าพันปีมาแล้ว เมื่อครั้ง
ขอมยังเรืองอำนาจมีเจ้าชายองค์หนึ่งนามว่า ท้าวปาจิต เป็นโอรสของเจ้าเมืองขอม ได้ออกเที่ยวหาคู่ครอง
ตามคำทำนายของโหร ซึ่งทำนายว่าเนื้อคู่ยังไม่เกิด จะอยู่ในครรภ์ของหญิงที่มีเงาเป็นกลดกั้นบังแสงอาทิตย์
ท้าวปาจิตเดินทางมาถึงบ้านสัมฤทธิ์อยู่ในเขตเมืองพิมาย ได้พบกับยายบัวกำลังดำนาอยู่ ซึ่งมีลักษณะต้อง
ดังคำทำนาย จึงขออาศัยอยู่กับยายบัวปรนนิบัติรับใช้ยายบัว จนกระทั่งยายบัวคลอดบุตรเป็นหญิงงามให้ชื่อ
ว่า อรพิม เมื่ออรพิมเติบโตเป็นสาว ท้าวปาจิตจึงขอลายายบัวกลับนครธมเพื่อเตรียมขันหมากมาสู่ขอ เมื่อ
ท้าวปาจิตยกขันหมากมา ปรากฎว่าท้าวพรหมทัต ได้ช่วงชิงนางอรพิมไปแล้ว ท้าวปาจิตจึงติดตามไปและต่อ
สู้เอานางอรพิมคืนมาได้ นางอรพิมเห็นท้าวปาจิตตามเข้าไปในเมืองนางออกอุทานว่า "พี่มา" คำนี้ได้กลายมา
เป็น "พิมาย" ดังปัจจุบัน ท้าวปาจิตได้พานางอรพิมเดินทางผ่านพ้นอุปสรรคทั้งหลายด้วยอำนาจของความรัก
ความซื่อสัตย์และความเฉลียวฉลาดจึงเดินทางไปถึงนครธมได้สำเร็จ
แนวคิด
................ตำนานเมืองพิมาย เรื่องปาจิต-อรพิม เป็นตำนานของชื่อบ้านนามเมือง ที่นอกจากเป็นชื่อเมืองพิมาย
แล้วยังมีสถานที่อื่น ๆ อีก เช่น บ้านจารตำรา เป็นบ้านที่ท้าวปาจิตแวะไปหาหมอดู บ้านถนนนางคลาน เป็น
บ้านที่นางอรพิมร่อนเร่ไป บ้านอรพิม เป็นชื่อบ้านที่ตั้งตามนามของนางอรพิม บ้านกงรถ เป็นบ้านที่ท้าวปาจิต
ขว้างรถไป ล้อรถได้มาตกที่บ้านนี้จึงชื่อว่าบ้านกงรถ หมู่บ้านเหล่านี้ล้วนเป็นชุมชนโบราณทั้งสิ้น
จากนิทานพื้นบ้านเรื่องนี้ จิตรกรได้ วาดภาพลายรดน้ำไว้ที่ตู้พระธรรม เป็นเรื่องราวตามนิทานตั้งแต่
ต้นจนจบโดยตู้พระธรรมหลังนี้ ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่วัดสระเพลง อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา