ตำนานวีรบุรุษพังพการ

.................พังพการเป็นวีรบุรุษในสมัยอาณาจักรตามพรลิงค์ (ชื่อเดิมของนครศรีธรรมราช) เป็นขุนพลแก้วของ พระเจ้าจันทรภาณุที่ ๓ กษัตริย์ผู้เข้มแข็งแห่งตามพรลิงค์
ประวัติ พังพการ เป็นลูกชายคนเดียวของชาวนา ของบ้านนพเตียรวัยทารก ชาวนาพ่อแม่เมื่อออกไปทำนาจะนำลูกน้อยไปด้วย โดยผูกเปลไว้ที่กิ่งต้นหว้าซึ่งงอกที่คันนา ของตน ขณะที่ทั้งสองกำลังดำนาอยู่นั้นก็ได้มีงูบองหลา (จงอาง) ใหญ่ตัวหนึ่งเลื้อยเข้าไปที่เปลของเด็กน้อย โดยได้แผ่พังพานชูขึ้นเหนือเปล แล้วได้คายแก้วไว้ในเปลนั้นด้วย เสร็จแล้วก็ได้เลื้อยเข้าป่าหายไปทางทิศตะวันตก พ่อแม่ของทารกน้อยและเพื่อนชาวนาที่กำลังดำนาอยู่ ณ ที่นั่นต่างก็พากันตกใจ และได้รีบวิ่งเข้ามา ดูที่เปลของบุตรตนทันที จึงเห็นว่าทารกน้อยไม่ได้รับอันตรายแต่อย่างใด และยังนอนเล่นแก้วของพญางูอยู่ด้วย ต่างก็รู้สึกยินดีในบุญบารมีของทารกน้อยยิ่งนัก จึงได้ตั้งชื่อว่า "พังพการ"
................... พังพการมีอายุมากขึ้นพอที่จะทำงานได้ ชาวนาพ่อแม่จึงใช้ให้นำวัวควายไปเลี้ยงในทุ่งนาใกล้บ้าน เหมือนกับลูกชาวนาคนอื่น ๆ พังพการจึงมีเพื่อนฝูงที่เป็นเด็กเลี้ยงวัวเลี้ยงควายด้วยกัน ตั้งแต่นั้นมาในทุกๆ วันที่ได้ปล่อยวัวควายออกหากินกันตามลำพังแล้ว เด็ก ๆ ก็ได้เล่นกันตามประสาเด็ก เช่น เล่นฟาดทึง
ปิดตาลักซ่อน พัดราว พัดวงหรือเล่นเก้ เล่นกันเช่นนั้นทุกวันตามโอกาสที่จะเลือกเล่น แต่ทุกครั้งที่เล่นกัน ฝ่ายข้างเด็กน้อยพังพการ มักจะเป็นฝ่ายชนะอยู่เสมอ จึงได้รับยกย่องจากเด็กอื่น ๆ ให้เป็นหัวหน้าของเด็กทั้งหลายในละแวกบ้านนั้น ต่อมาได้เปลี่ยนเป็นการเล่นรบทัพจับศึก ซึ่งต่างคนก็ได้เอาไม้พาเขมาทำเป็นดาบหอก อาวุธคู่มือ แบ่ง
พวกกันต่อสู้ด้วยหอกดาบไม้พาเข โดยมีพังพการเป็นผู้ควบคุม และบงการอยู่อีกเช่นเคย
..................... อยู่มาวันหนึ่ง พังพการได้ชวนเพื่อน ๆ ไปวิดปลาและจับปลากันในหนองน้ำ โดยชันชี (พนัน) กันว่าทุกคนต้องรับผิดชอบในหน้าที่การจับปลา ให้เคร่งครัด คือถ้าปลาหลุดออกไปทางที่ผู้ใดรับผิดชอบแล้ว ผู้นั้นก็จะได้รับโทษถึงถูกตัดศีรษะด้วยดาบไม้พาเขของพังพการผู้เป็นหัวหน้า ขณะนั้นได้มีปลาช่อนตัวใหญ่หลุดออกทางที่เด็กผู้หนึ่งรับผิดชอบอยู่ เด็กผู้นั้น จึงถูกพังพการตัดศีรษะด้วยดาบไม้พาเข ด้วยเหตุอย่างไรมิทราบได้ ดาบไม้พาเขอันเป็น
ของเด็กเล่นจึงได้คมประดุจดาบเหล็กจริง ๆ ขึ้นได้ ทำให้ศีรษะเด็กผู้นั้นขาดไปเหมือนกับถูกฟันด้วยดาบจริง ๆ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทำให้พังพการตกใจมาก เพราะไม่คิดว่าเพื่อนของตนจะมาตายกับการเล่นเช่นนี้ ฝ่ายพ่อแม่ของเด็กที่เสียชีวิตได้ฟ้องร้องเรื่องที่เกิดขึ้นไปยังกรมการเมือง เมื่อกรมการเมืองได้ออกไปไต่
สวนเรื่องราว แล้วมากราบทูลให้พระเจ้าจันทรภานุทรงทราบเรื่องประหลาดนี้ ในที่สุดพระเจ้าจันทรภานุจึงให้ กรมการเมืองนำพังพการ มาให้พระองค์ทอดพระเนตรและรู้สึกพอพระทัยเพราะทรงเห็นว่าเป็นผู้ที่มีลักษณะดีเลิศผู้หนึ่งในแผ่นดิน จึงทรงรับเอาไว้เป็นราชบุตรบุญธรรม
การศึกษา ในวัยหนุ่มพังพการได้ศึกษาศิลปวิทยาและเพลงอาวุธจากพระราชบิดาจนเก่งกล้า และเชี่ยวชาญยิ่ง ซ้ำยังเป็นผู้ที่มีพละกำลังเหนือกว่าคนทั้งหลาย และยังสามารถล่องหนหายตัวได้อีกด้วยเพราะฤทธิ์อำนาจของแก้วพญางูของประจำตัว
ผลงานและเกียรติคุณที่ได้รับ
...........ผลงาน พังพการมีผลงานด้านการทำสงครามคือชนะสงครามกับกองทัพชวาดังนี้ เมื่อได้มีกองทัพเรือชวาขึ้นมาล้อมนครตามพรลิงค์ไว้ โดยบีบบังคับให้พระเจ้า
จันทรภานุยอมอ่อนน้อมต่อกษัตริย์ชวา พระเจ้าจันทรภานุได้ยกกองทัพออกไปสู้รบกับกองทัพชวาทุกวัน โดย มีหนุ่มน้อยพังพการราชบุตรเป็นแม่ทัพหน้า แม่ทัพพังพการได้ไล่ฆ่าฟันไพร่พลของชวาล้มตายลงวันละหลายร้อยคน จนไพร่พลของชวาร่อยหรอลงทุกวัน แม่ทัพนายกองชวาที่เหลือตายได้รวบรวมไพร่พลที่เหลืออยู่ถอย
ร่นไปทางทิศตะวันตกของตัวเมือง โดยไปตั้งมั่นพักพลอยู่ที่บริเวณเชิงเขาลูกหนึ่งพังพการจึงยกกองทัพตามตีทันที กองทัพชวาแตกพ่ายยับเยินลงอีก จนกระทั่งแม่ทัพนายกองได้ล้มตายลงในสนามรบที่นั่นหมดทุกคน ภูเขาแห่งนั้นต่อมาจึงได้ชื่อว่า "เขามหาชัย" เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองชัยชนะของกองทัพตามพรลิงค์ ต่อกองทัพ
ชวามาจนทุกวันนี้
เกียรติคุณที่ได้รับ
พระเจ้าจันทรภานุได้ปูนบำเหน็จให้พังพการ โดยแบ่งเมืองให้ครอบครองกึ่งหนึ่ง ชื่อว่า "ไชยมนตรี" หรือตำบลไชยมนตรี อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช ในปัจจุบัน
๓. หลักฐานที่เกี่ยวข้องกับพังพการ หลักฐานเกี่ยวกับพังพการวีรบุรุษของอาณาจักรตามพรลิงค์ ยังคงมีปรากฏอยู่ทุกวันนี้ ในจังหวัด
นครศรีธรรมราช คือ
(๑) โคกพังพการ อยู่ในตำบลนาสาร อำเภอพระพรหม
(๒) บ้านนพเตียน อยู่ในตำบลไชยมนตรี อำเภอเมือง
(๓) เขามหาชัย อยู่ในตำบลท่างิ้ว อำเภอเมือง
(๔) เรื่องราวของ "พังพการ"ยังเป็นที่มาของสำนวนภาษาประจำถิ่น สำนวนหนึ่งอีกด้วย คือที่ว่า "ตายด้วยดาบไม้พาเข" หรือ "ตายกับดาบไม้ปาเข" ซึ่งมีความหมายตรงกับสำนวนที่ว่า "ปลาใหญ่ตายน้ำตื้น"