จังหวัดแม่ฮ่องสอน

ขุนสามลอกับนางอูเป่ม

เนื้อเรื่อง
..............นานมาแล้ว ที่เมืองเกงตอง มีหมู่บ้านแห่งหนึ่งตั้งอยู่ระหว่างแม่น้ำสาละวินกับแม่น้ำเต็ง เป็นหมู่บ้านขนาดใหญ่ และมีครอบครัวหนึ่งที่ร่ำรวยมากถึงขั้นเป็นเศรษฐี มีลูกชายเพียงคนเดียวชื่อขุนสามลอ จึงเป็นที่รักและหวงแหนของพ่อแม่ เฝ้าทนุถนอมเลี้ยงดูมาจนเติบใหญ่เป็นชายหนุ่มรูปงาม เป็นที่หมายปองของสาวๆ ในหมู่บ้าน ในบรรดาสาวงามเหล่านั้น มีคนหนึ่งชื่อนางอูแปม ที่หมั่นไปมาหาสู่ ปรนนิบัติรับใช้เศรษฐี ทั้งสามีภรรยาจนเกิดความพอใจอยากได้นางมาเป็นคู่ของลูกชาย แต่ขุนสามลอไม่ได้รักนางเพราะรู้ว่าเมื่ออยู่ลับ หลังท่านเศรษฐีแล้ว นางอูแปมไม่มีอะไรดีเลย พูดก็ไม่เพราะ กิริยามารยาทก็ไม่เรียบร้อย ทำการงานอะไรก็
ไม่เก่ง ขุนสามลอจึงหาทางหลีกเลี่ยงโดยบอกกับพ่อแม่ว่าตนอายุยังน้อย ยังไม่อยากมีครอบครัว อยากเดินทางไปค้าขายต่างเมือง เพื่อหาประสบการณ์และหาเงินด้วยตนเองให้ได้เสียก่อน พ่อแม่ขุนสามลอก็อนุญาตและลงทุนให้ โดยจัดสิ่งของบรรทุกเกวียนพร้อมวัวต่างและบริวารเป็น
จำนวนมาก ออกเดินทางไปค้าขายตามเมืองต่าง ๆ จนถึงเมืองกึ๋ง ขุนสามลอรู้สึกพอใจเมืองนี้มากจึงปักหลัก ค้าขายที่เมืองนี้เป็นเวลานาน
................ จนวันหนึ่งได้ไปขายชาที่บ้านหลังหนึ่งซึ่งเป็นบ้านของชาวบ้านธรรมดาครอบครัวนี้ มีลูกสาวคนหนึ่งชื่อนางอูเป่ม เป็นสาวงามน้ำใจดี กิริยามารยาทเรียบร้อยเป็นที่ต้องตาต้องใจ ขุนสามลอยิ่งนัก จึงติดต่อกันเรื่อยมา นางอูเป่มก็ต้อนรับขับสู้เป็นอย่างดี ในที่สุดขุนสามลอก็มาสู่ขอตกลง
แต่งงานเป็นสามีภรรยากัน ทั้งคู่รักกันมากอยู่กินกันอย่างมีความสุข ไม่นานนางอูเป่มก็ตั้งท้อง ขุนสามลอดีใจ เป็นที่สุดอยากจะกลับไปบอกข่าวพ่อแม่ของตน ประกอบกับจากบ้านเมืองมานานจึงคิดจะกลับไปเยี่ยมสัก ๑ เดือนแล้วจะกลับมาอยู่กับนางอูเป่มตลอดไป แล้วขุนสามลอพร้อมกับบริวารส่วนหนึ่งก็เดินทางไปถึงบ้านเมืองของตน ทำให้พ่อแม่ดีใจมากที่ลูกกลับมา แต่ก็ไม่ลืมความตั้งใจเดิมที่จะให้ขุนสามลอแต่งงานกับนางอูแปม แม้ว่าขุนสามลอจะได้บอกกล่าวว่าตนมี
เมียที่กำลังตั้งท้อง และตั้งตาคอยอยู่ที่เมืองกิกึ๋ง แต่พ่อแม่ก็ไม่ยอมเข้าใจและไม่ยอมรับรู้ใด ๆ ทั้งสิ้น เศรษฐีกักขังขุนสามลอไม่ให้ออกจากบ้านไปไหน เพื่อจะได้ใกล้ชิดกับนางอูแปมที่พยายามมาเอาอกเอาใจจะได้ไม่คิด กลับไปหานางอูเป่ม แต่ขุนสามลอก็ไม่เคยลืมนางได้เลยทั้งไม่คิดชอบนางอูแปมแม้แต่น้อย
......................หนึ่งเดือนผ่านไป ถึงเวลาที่ขุนสามลอจะกลับไปหานางอูเป่มเมียรักที่เมืองกึ๋งแต่ก็ไม่ได้กลับ ทำให้นางคิดถึงและเป็นห่วงมาก นางจึงขออนุญาตพ่อแม่เดินทางไปหาขุนสามลอ พร้อมด้วยคนใช้ผู้หญิงอีกสองคน เมื่อมาถึงบ้านขุนสามลอเศรษฐีทั้งสองโดยเฉพาะแม่ของขุนสามลอรู้เข้าก็ตั้งข้อรังเกียจ หาทางกลั่นแกล้ง ต่าง ๆ นา ๆ ให้นางได้รับบาดเจ็บ กระทบกระเทือนถึงลูกในท้อง จนนางทนไม่ได้ และไม่มีโอกาสได้พบกับ สามีเลย นางจึงตัดสินใจเดินทางกลับบ้านของตน เมื่อขุนสามลอรู้ว่าเมียตามมาก็ดีใจรีบมาหาเมีย ได้พบแต่ รอยเลือดตั้งแต่หัวบันไดเป็นทางไป รู้ว่านางจากไปเสียแล้วก็รีบควบม้าตามไป
ฝ่ายนางอูเป่มเดินทางมาอย่างทุลักทุเลถึงกลางทางก็คลอดลูกด้วยความลำบาก แต่ลูกของนางตายตั้ง แต่อยู่ในท้อง ตัวเขียว ซึ่งโบราณถือว่าถ้าทิ้งลงน้ำจะกลายเป็นปลา ถ้าวางบนบกจะกลายเป็นกบหรือเขียดนาง จึงนำลูกไปวางไว้บนตอไม้และสั่งไว้ว่า ถ้าลูกคิดถึงพ่อก็ขอให้เรียกหาพ่อของเจ้า ต่อมาลูกของนางกลาย
เป็นนกเรียกหาพ่อว่า ต้องรอ ๆ ๆ ๆ ตั้งแต่นั้นมา ส่วนนางอูเป่มเดินทางกลับถึงบ้านก็ตรอมใจตาย ขุนสามลอตามไปเห็นดังนั้นจึงใช้มีดแทงตัวตายตาม
และให้วางศพเคียงคู่กันกับนางอูเป่ม ฝ่ายแม่ขุนสามลอรู้ข่าวลูกตายก็ตามมา เห็นศพทั้งสองเคียงข้างกันก็ไม่ยอม ด้วยความเกลียดชังนางอูเป่ม จึงใช้ไม้คานกั้นไว้เพื่อไม่ให้พบกัน ทั้งสองคนเมื่อตายไป ก็ไปเกิดเป็นดาวสามลอบนท้องฟ้า รวมทั้งดาวไก่และดาวหมา