จังหวัดลำพูน

หนองเสน่า

เนื้อเรื่อง
.................พระนางจามเทวีเกิดที่หนองบัวดอยติ ฤาษีได้เอาไปเลี้ยงไว้ เมื่อพระนางโตขึ้นเป็นสาว มีคนมาติ(นินทา) ฤาษี ว่าเอาผู้หญิงมาเลี้ยงไว้ไม่ถูกศีลธรรม ดอย(ภูเขา)แห่งนั้นจึงถูกเรียกว่า "ดอยติ" เพราะมีคนมาติ ฤาษีนั่นเอง เมื่อเป็นเช่นนั้นฤาษีจึงนำเอาพระนางจามเทวีใส่แพลอยน้ำล่องใต้ แพลอยไปถึงเมืองละโว้
(ลพบุรี) มีผู้เฒ่า ๒ คน ผัวเมียเก็บไปเลี้ยงไว้ ต่อมาได้แต่งงานกับลูกของพญาละโว้ครองเมืองละโว้นั้นเมืองลำพูน ได้เชิญพระนางจามเทวีมาครองเมือง ขณะนั้นพระนางครรภ์แก่ใกล้คลอดแล้วเดินทางจาก ละโว้มาถึงดอยสามเงา เหตุที่เรียกดอยสามเงาก็เพราะพระนางจามเทวีไปอาบน้ำ เห็นรูปเงาของตนเองมีอยู่
๓ เงา ซึ่งหมายความว่า พระนางจะมีลูกฝาแฝดเป็นการเกิดอัศจรรย์ให้ปรากฏ คนทั้งหลายจึงขนานนามดอย แห่งนั้นว่า ดอยสามเงา (จังหวัดตาก)
พระนางจามเทวีทรงพระสิริโฉมงดงามมาก เปรียบกับนางฟ้า พระนางมักจะมาอาบน้ำที่หนองแห่ง หนึ่งใครได้พบเห็นก็เล่าลือความงามของนางไป จนในที่สุด หลวงบ่าลังก๊ะผู้เป็นใหญ่รักษาดอยสุเทพทราบ จึงใช้คนมาเขียนภาพนางไปในขณะอาบน้ำอยู่ หลวงบ่าลังก๊ะนั้น เมื่อเห็นภาพก็เกิดความรักเสน่หาในตัว
พระนางจามเทวีมาก จึงหาหนทางที่จะได้พระนางมาเป็นภรรยา ครั้งแรกหลวงบ่าลังก๊ะมาเที่ยวหาพระนาง ก่อน ต่อมาก็มาสู่ขอพระนางจามเทวี พระนางไม่รู้จะทำประการใดเมืองลำพูนก็เป็นเมืองเล็กอีกทั้งผู้หญิงปก ครอง จึงคิดอุบายว่า ถ้าแม้นหลวงบาลังก๊ะพุ่งเสน่า (อ่านว่า สะ-เน่า แปลว่า หอก) จากดอยสุเทพมาตกยังใจ กลางเวียงลำพูน พระนางก็จะยอมเป็นเมีย หลวงบ่าลังก๊ะจึงตั้งอธิษฐานพุ่งเสน่ามาทันที ตกเกือบจะถึงกลางเมืองเฉียดไปนิดเดียว ปัจจุบันเสน่า
ของหลวงบ่าลังก๊ะที่ตกนั้นกลายเป็นหนองน้ำ เรียก หนองเสน่า อยู่ในบริเวณบ้านของนายนิวัฒน์ชัยรัตน์ชเลศ พระนางจามเทวีเกิดความกลัวว่า นางจะแพ้หลวงบ่าลังก๊ะเป็นแน่ พระนางจึงคิดตัดกำลังของ หลวงบ่าลังก๊ะ โดยทำทีเป็นรักและมอบหมอนอิงให้ ซึ่งในหมอนอิงนั้นใช้ผ้าซิ่นของพระนางทำ หมากก็ใช้น้ำปัสสาวะป้าย ส่วนหมวกที่ให้ก็ใช้ผ้าซิ่นทำอีก หลวงบ่าลังก๊ะเห็นของขวัญของคนรักส่งมาให้มีความยินดี สวมหมวก เคี้ยวหมาก จนหมดแล้วก็เอา หมอนมาหนุนอิง อาคมขลังต่างๆของหลวงบ่าลังก๊ะจึงเสื่อม พระนางเห็นเป็นโอกาส จึงขอให้หลวงบ่าลังก๊ะ พิสูจน์ความสามารถอีกครั้งหนึ่ง หลวงบ่าลังก๊ะไม่รอช้า จัดแจงสวมหมวกที่นางเย็บให้ ยกเสน่าพุ่งไป แต่ เสน่าที่พุ่งมานั้นตกเพียงเชิงดอยเท่านั้นเอง กลายเป็นหนองเสน่าอีกแห่งหนึ่ง ใกล้กับเชิงดอยสุเทพซึ่งปัจจุบัน
เป็นวัดอุโมงค์ตั้ง
แนวคิด
......................พระปรีชาสามารถของพระนางจามเทวี ทำให้เมืองลำพูนปลอดภัยจากการครอบครองของลัวะ